Blog directie: Loopt de werkvoorraad aan grote infraprojecten op z’n eind?

"Stikstofproblemen en PFAS, infracontracten van megaprojecten die te risicovol zijn waardoor bouwers ervan weglopen, een opdrogende inkoopplanning van Rijkswaterstaat: het lijkt allemaal kommer en kwel op de Nederlandse inframarkt. En een zorgelijke situatie waarbij alertheid geboden is, is dit wat mij betreft ook zeker wel.

Als directeur van ’s lands grootste ontwerpbureau op het gebied van autosnelwegen houdt deze problematiek mij dagelijks bezig. Wij hebben tenslotte een kleine 100 medewerkers in vaste dienst die zich elke dag met volle overgave op dit wegontwerpwerk storten en het is voor onze continuïteit essentieel dat de werkvoorraad op peil blijft. Dit betekent dat wij sinds 2011, toen we met de engineering van de Buitenring Parkstad Limburg begonnen, eigenlijk op elk moment minimaal één of twee grote projecten nodig hebben waar we met een aardig team aan de slag kunnen.

Het op de hoogte blijven van actuele informatie en trends in de sector is belangrijk om goed en tijdig in te kunnen spelen op veranderingen in de markt en kansen en bedreigingen voor de onderneming. Het dossier ‘Aanbestedingen’ van de Cobouw, toch een autoriteit op het gebied van infra-gerelateerd nieuws, volg ik daarom uiteraard op de voet. Wat mij hierin opvalt, naast de ontwikkelingen op het gebied van de contractvormen waar ik binnenkort eens op in zal gaan, zijn de berichten over de werkvoorraad aan grote infraprojecten.

Neem nu het bericht over de inkoopplanning van Rijkswaterstaat van 24 februari 2020. Dit bericht opent met de stelling dat de komende twee jaar geen enkel groot project meer op stapel staat bij Rijkswaterstaat. In het gunstigste geval komt het zuidelijk deel van de A27/A12 eind 2021 op de markt. Verderop is te lezen dat RWS in 2018 al waarschuwde dat, volgens de toenmalige inkoopplanning, de grote aanlegprojecten binnen drie jaar wel zo’n beetje voorbij zouden zijn. Tenslotte wordt aangegeven dat in de huidige inkoopplanning 11 projecten staan van boven de 100 miljoen euro, waarvan maar eentje boven de 500 miljoen. En de nieuw toegevoegde projecten A4 Haaglanden-N14 en A20 Nieuwerkerk a/d IJssel-Gouda worden niet eerder dan zomer 2023 aanbesteed.

Wat een negativiteit, denk ik dan. En is dit een nieuw probleem met betrekking tot de actuele werkvoorraad, of is het een ‘probleem van alle jaren’, maar dan in een nieuw jasje gestoken? Tijd om de inkoopplanning van Rijkswaterstaat van februari 2020 eens aan een nader onderzoek te onderwerpen!

Stelling 1: Komende twee jaar geen groot project; A27/A12-zuid eind 2021 (gunstigste scenario).

De inkoopplanning geeft inderdaad aan voor de A27/A12-zuid: ‘waarschijnlijk Q4 2021’. Echter, de A27 Houten-Hooipolder (deel Everdingen-Hooipolder) krijgt categorie ‘onzeker Q3 2020’. En de A1 Apeldoorn-Azelo (fase 2) scoort ‘redelijk zeker Q2-2021’. Als we het dan toch over het gunstigste scenario hebben, dan zou ik denken dat onzeker of redelijk zeker, ook zeker kan worden. Daarbij: in de inkoopplanning is redelijk zeker zekerder dan waarschijnlijk. Volgens mij zou een betere conclusie dus zijn dat komend jaar waarschijnlijk geen groot project op de markt komt.

Stelling 2: Grote aanlegprojecten zijn binnen drie jaar wel zo’n beetje voorbij.

Als we ons op de inkoopplanning baseren, dan zijn deze aanlegprojecten volgens mij altijd al binnen drie jaar voorbij geweest. De inkoopplanning van januari 2016 bijvoorbeeld, kijkt niet verder dan de Ring Utrecht die toen nog voor Q2 2019 voorzien was. En in de periode dat ik de HTS deed waren er geruchten dat na de bouw van de Betuweroute en de HSL geen grote nieuwbouwprojecten meer gerealiseerd gingen worden; Nederland was volgebouwd! Maar los van de inkoopplanning staan er toch nog altijd grote projecten in het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT)? Zoals de Corridor Amsterdam-Hoorn, de A15 Papendrecht-Gorinchem, de A67 Leenderheide-Zaarderheiken, de A2 Deil-Den Bosch-Vught, enzovoort.

Stelling 3a: 11 projecten >100 miljoen, waarvan eentje >500 miljoen.

Als we terugblikken naar januari 2016, dan waren er toen ook 11 projecten boven de 100 miljoen voorzien in de jaren daarna. Van deze 11 waren er toen wel acht boven de 500 miljoen. De écht grote werken zijn in die zin dus afgenomen, maar gezien de huidige discussies en problematiek rondom de winstgevendheid (of het gebrek daaraan) van de megaprojecten vraag ik me af of we hier erg rouwig om moeten zijn?

Stelling 3b: De A4/N14 en de A20 komen niet eerder op de markt dan zomer 2023.

Volgens de inkoopplanning is de marktbenadering van de A4/N14 ‘waarschijnlijk  Q2 2022’ en de A20 ‘onzeker Q4 2022’. Op z’n vroegst zomer 2023 lijkt me dan aan de pessimistische kant. Maar goed, in het huidige stikstof/PFAS-tijdperk is een beetje marge inbouwen wellicht geen overbodige luxe.

Kortom, we kunnen in de huidige onzekere tijd alles somber inzien, maar we kunnen natuurlijk ook met z’n allen proberen er het beste van te maken! Zolang van uitstel geen afstel komt, moeten we de komende tijd door de zure appel heen bijten. Als 2020 vooral een periode van vertraging wordt, kunnen we ook nadenken over hoe we de schade zo beperkt mogelijk houden.

Gek genoeg waren de bouwcrisisjaren 2009-2012 voor ons als organisatie topjaren. Waar menig bedrijf afslankte, zijn wij juist flink gegroeid in die periode. Vorig jaar rond deze tijd wisten we van gekkigheid niet waar we het (bouw)personeel vandaan moesten halen en nu dreigt ontslag in de sector? Laten we creatief zijn en lef tonen. En vertrouwen hebben in de bestuurders, politici en andere beleidsmakers die ons uit dit dal gaan trekken. Neem mensen aan, doe werk voor andere opdrachtgevers, zoek mogelijkheden buiten je comfortzone. En zorg dat je gesteld staat als de projecten straks weer loskomen. Want gebouwd zal er altijd worden!"

----------------------

Reageren op deze blog? Volg Geonius op LinkedIn en laat een bericht achter, of neem direct contact op met auteur Mark Rurup.

Rubriek: Blog directie
Blog #2: Samen uit, samen thuis