Handelingskader hergebruik van PFAS-houdende grond en baggerspecie

Update 1 juli 2020

Op 1 juli 2020 is er aangekondigd dat er meer ruimte komt voor het verzetten PFAS-houdende grond en bagger. Dit is gebaseerd op nieuw onderzoek en heeft betrekking op drie fronten. Met deze verantwoorde verruimingen is het overgrote deel van de knelpunten bij het toepassen van PFAS-grond of bagger opgelost.

Ten eerste is er een hogere achtergrondwaarde voor de landbodem vastgesteld: de norm is verhoogd van 0,8 microgram naar 1,4 microgram. Dit is gebaseerd op 200 metingen door het hele land, uitgevoerd door het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu). De nieuwe norm biedt meer mogelijkheden voor bouwers en baggeraars voor het toepassen van grond en bagger op de landbodem.

De tweede verruiming betreft dat nu dezelfde regels voor grond en bagger gelden. Naar aanleiding van onderzoek is geconstateerd dat grond zich net zo gedraagt als bagger. PFAS-houdende grond kan nu ook toegepast worden in oppervlaktewater.

Ten derde komt er meer verruiming voor het verantwoord toepassen van bagger en grond in plassen. Het gaat hierbij om in totaal 37 diepe plassen. Voorheen was het toepassen van PFAS-houdende bagger niet mogelijk in geïsoleerde diepe plassen.

Eind 2020 wordt het concept definitieve handelingskader verwacht. In 2021 wordt het definitieve handelingskader vastgesteld.

> Aanpassingen beleid PFAS (brief Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat)

> PFAS: meer verantwoorde ruimte voor grondverzet (nieuwsbericht Rijksoverheid)

 
Update: 2 december 2019

Op donderdag 28 november is de PFAS-norm verhoogd van 0,1 naar 0,8 microgram per kilogram droge stof grond. Minister Van Veldhoven van Milieu en Wonen zag de nadelige effecten van de scherpe 0,1-norm op bouw- en baggerprojecten en besloot daarop onderzoek te laten verrichten door het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu). Op basis van zo’n 1100 metingen werd de nieuwe norm van 0,8 microgram gesteld voor de component PFOA en de overige PFAS-stoffen en 0,9 microgram voor PFOS.

De nieuwe norm betekent dat grond die met maximaal 0,8 microgram PFAS is vervuild, kan worden beschouwd als schone grond en dus overal in Nederland gebruikt kan worden. Ook de nieuwe norm is tijdelijk. Het RIVM gaat meer metingen doen en komt naar verwachting voor de zomer van 2020 met een advies voor een definitieve norm.

> Aanpassing tijdelijk handelingskader PFAS (brief Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat)

> Tijdelijke landelijke achtergrondwaarden bodem voor PFOS en PFOA (memo Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat)

Update: 13 november 2019

Geonius als deskundige PFAS op radio, televisie en online L1

Update: 27 augustus 2019

Vanaf maandag 26 augustus 2019 is besloten dat bij de grondbanken
in Limburg: 

- alleen grond wordt geaccepteerd waarbij in het onderzoeksrapport PFAS is meegenomen en de norm niet wordt overschreden;
- geen grond meer wordt geaccepteerd waarvan de PFAS-concentratie onbekend is.

Bovenstaande houdt dus ook in dat de grondbanken helaas geen grond kunnen innemen die helemaal niet is onderzocht en/of gebaseerd is op een indicatieve kwaliteit conform een bodemkwaliteitskaart. Dit vanwege het feit dat de huidige bodemkwaliteitskaarten niet gebaseerd zijn op PFAS.

Let op: het acceptatiebeleid van grondbanken kan vooralsnog per regio verschillen. Wilt u zich ontdoen van grond? Overleg dan goed met de acceptant van de grond en het bevoegd gezag over het lokaal geldende beleid.

Update: 16 juli 2019

Correspondentie Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat

Kamerbrief tijdelijk handelingskader voor hergebruik van PFAS houdende grond

Tijdelijk handelingskader voor hergebruik van PFAS houdende grond

PFAS komt diffuus verspreid voor in de bodem in Nederland en Europa en wordt op veel plaatsen in gehalten boven de detectielimiet aangetroffen. Als gevolg daarvan treedt stagnatie op in het verzet van grond en baggerspecie. Het handelingskader beoogt die stagnatie waar mogelijk op te heffen, terwijl tegelijkertijd onverkort het uitgangspunt geldt dat risico’s voor de gezondheid, het milieu en het verspreiden van PFAS-houdende grond en baggerspecie naar niet of minder belaste gebieden worden voorkomen.

Hoofdlijnen handelingskader
In het handelingskader worden voorlopige toepassingsnormen geïntroduceerd voor hergebruik van PFAS-houdende grond en baggerspecie. Deze normen zijn gebaseerd op het advies van RIVM over risicogrenzen voor PFOS, PFOA en GenX. Voor veel projecten betekent dit dat per direct PFAS- metingen moeten worden meegenomen bij het onderzoek naar kwaliteit van grond of baggerspecie en/ of toe te passen landbodem of waterbodem*.

Wat zijn de gevolgen van dit handelingskader voor u?
Vanwege deze aanvullende eis voor analyse op PFAS (en eventueel GenX) kunnen de kosten voor een bodemonderzoek hoger uitvallen. In sommige gevallen dient het bodemonderzoek zelfs opnieuw uitgevoerd te worden. Het tijdelijk handelingskader is ingegaan op 8 juli jl. Onderzoeken en partijkeuringen waarbij het veldwerk of de monstername is uitgevoerd vóór 8 juli hoeven niet verder uitgebreid te worden met een analyse op PFAS. Echter willen sommige verwerkers en acceptanten wel de specifieke analyse ontvangen. 

Wilt u een verkennend bodemonderzoek conform NEN 5740 laten uitvoeren?
Dan is het belangrijk om te weten dat bij een eigendomsoverdracht, de aanvraag van een omgevingsvergunning of milieuvergunning in principe gebruik moet worden gemaakt van onderzoek naar het standaard stoffenpakket en kritische stoffen. Dit pakket moet worden uitgebreid met een onderzoek naar stofgroep PFAS wanneer op grond van het vooronderzoek aanleiding is dat PFAS aanwezig is. Is deze verdenking niet aanwezig? Dan hoeft het stoffenpakket niet verder te worden uitgebreid.

Bij een bestemmingsplanwijziging en in situaties waarbij in de nabije toekomst grondverzet dient te worden gepleegd is het gewenst de stofgroep PFAS mee te nemen in het analysepakket. Bij een bestemmingsplanwijziging is het doel van een bodemonderzoek om te bepalen of een wijziging haalbaar is. De kosten ten gevolge van het voorkomen van PFAS zijn zodanig dat dit van invloed is op het bestemmingsplan.

Bij afvoer van grond is onderzoek op PFAS ook benodigd, omdat het niet meenemen van deze stofgroep betekent dat het onderzoek mogelijk minder lang bruikbaar is en Geonius geen uitspraken kan doen over hergebruiksmogelijkheden. Het bodemonderzoek is in dergelijke gevallen dan ook niet bruikbaar voor de afvoer van grond.

Gebiedsspecifiek beleid
PFAS wordt op veel plaatsen gemeten en is vermoedelijk in enige mate diffuus aanwezig in Nederland. Het Besluit bodemkwaliteit biedt de mogelijkheid om gebiedsspecifiek beleid te ontwikkelen rondom lokaal aanwezige waarden van PFAS. Lokale maximale waarden kunnen de noodzakelijke extra ruimte bieden om grondverzet mogelijk te maken. Geonius kan u ondersteunen bij het opstellen van dit beleid.

Juridisch advies
Het meten van PFAS roept ook juridische vragen op. Naast bestuursrechtelijke vragen kunnen ook vragen omtrent aansprakelijkheid opkomen, bijvoorbeeld bij de aan- en verkoop van percelen of een aannemingsovereenkomst. Onze juristen kunnen u ondersteunen.

Meer informatie
Natuurlijk zijn de medewerkers van Geonius Milieu op de hoogte van alle actuele ontwikkelingen en staan wij onze klanten bij waar nodig. U kunt altijd contact opnemen met uw contactpersoon binnen Geonius voor vragen. Ook blijven we deze pagina regelmatig actualiseren met de laatste ontwikkelingen.

Heeft u juridische vragen over dit onderwerp? Ook onze juristen kunnen u ondersteunen en zijn op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Neem contact op met Marcel Stienstra of bel +31 88 130 06 00.

*Bron: Bodemplus.nl